Dementie
De afgelopen jaren is DAZ steeds actiever geworden rond de verbetering en modernisering van de zorg voor mensen met dementie. Wat kunnen mensen met dementie zelf nog? Welke hulpmiddelen ontlasten mantelzorgers en ondersteunen de persoon met dementie? Welke houding en inzet van zorgverleners is nodig? Hoe zorgen we dat familieleden en zorgverleners op de hoogte zijn van de laatste (wetenschappelijke) inzichten en daarnaar gaan handelen? Hoe verhogen we de kwaliteit van leven van mensen met dementie?

De essentiële veranderingsprocessen die bij de modernisering van de dementiezorg nodig zijn, zijn in onze ogen:
- Hoewel 'het glas steeds leger wordt', vooral kijken naar het 'het volle deel van het glas', oftewel wat kan iemand nog wel. 
- Minder overnemen en meer begeleiden; wel beschermen maar niet TE beschermend zijn, minder 'betuttelen'.
- In plaats van risicomijdend te zijn, weer verantwoord risico's nemen.
- Meer aandacht voor bewegen/activeren.
- Minder taakuitsplitsing naar (deel)functies in de ouderenzorg.
- Bredere inzet van moderne hulpmiddelen.
- Bewust gebruik maken van het lerend vermogen van mensen met dementie.
- Echt gaan samenwerken tussen familie, vrijwilligers en beroepskrachten.
- Deskundigheidsbevordering bij beroepskrachten, vrijwilligers en familie.
Om een A4'tje te downloaden, waarin de visie van DAZ op moderne dementiezorg beschreven staat, klik hier.

DAZ HEEFT OP DIT MOMENT ROND DEMENTIEZORG DE VOLGENDE ACTIVITEITEN:

Wij hebben het initiatief genomen voor vier vernieuwende boeken over dementie. DAZ-directeur Ruud Dirkse is coördinerend auteur. Bij de totstandkoming van deze praktische boeken zijn veel familieleden, wetenschappers en zorgverleners betrokken geweest.

Het boek 'Had ik het maar geweten' over Moderne Dementiezorg is geschreven door Ruud Dirkse en Caro Petit van DAZ. Het is uitgegroeid tot het best verkochte informatieve boek over dementie in Nederland en België. Het boek bevat 100 praktische tips, vaak voorzien van anekdotes en foto's. Steeds meer casemanagers bevelen het boek aan. Zorg- en welzijnsinstellingen schaffen het boek regelmatig collectief aan voor groepen medewerkers en vrijwilligers. Ook wordt het boek steeds vaker gebruikt in het zorgonderwijs en in trainingen. 

Het boek (Op)nieuw geleerd, oud gedaan gaat over het lerend vermogen van mensen met dementie. Dit boek schreven we samen met enkele (top)deskundigen. Dit boek is ook populair. Veel lezers roemen de agendering van het onderwerp en de wijze waarop dit gebeurt. Dit boek wordt ook veel gelezen door mensen met (beginnende) dementie zelf, die het ervaren als een hoopgevend boek.  Ook wordt dit boek waarschijnlijk vertaald uitgebracht in diverse andere anden. Meer informatie: www.opnieuwgeleerdoudgedaan.nl. 

In het boek Handig bij dementie staat het toenemende gevoels- en emotieleven van mensen met dementie centraal. Dementie is dus niet alleen maar achteruitgang, maar op onderdelen is zelfs sprake van zelfs vooruitgang! In het boek wordt omschreven wat dit betekent voor de begeleiding van mensen met dementie. Er is onder andere aandacht voor behoeftes van mensen met dementie, voor gedrag en voor het belang van nuttig bezig zijn. Het boek bevat o.a. gastartikelen over licht, bewegen en voeding. 

50 openhartige en indrukwekkende brieven van mensen met dementie staan centraal in het boek 'Ik heb dementie'. Oftewel een boek voor en door mensen met dementie zelf, vol ervaringen, tips en suggesties. Dit maakt dit boek uniek!
Uiteraard bevat het boek hierdoor ook veel zinvolle informatie voor familie en beroepskrachten. De samenstellers van het boek (Marcel Olde Rikkert en Ruud Dirkse), schrijven zelf ook mee, ondermeer over het belang van empowerment van de mens met dementie. www.ikhebdementie.nl.

Kookboek bij dementie.
DAZ directeur Ruud Dirkse schreef het voorwoord van dit van oorsprong Engelse boek dat gaat over de invloed van voeding op dementie en 100 recepten bevat. Meer info: www.kookboekbijdementie.nl.

Mensen met dementie passen zich constant aan  op basis van hun (on)mogelijkheden. Dit noemen wij het lerend vermogen. Mensen met dementie leren constant nieuwe dingen aan, maar leren ook dingen af. Een voorbeeld van dit laatste is de 'hospitalisatie' na opname. De rol van hun begeleiders is cruciaal bij deze leerprocessen.  Het lerend vermogen is er in alle stadia van dementie. Sterker nog, het kan niet 'uitgezet' worden. Desalnietemin zijn er nog maar een beperkt aantal zorg- en welzijnsprofessionals in de dementiezorg die bewust inspelen op dit lerende vermogen. De juiste methodieken gebruiken is cruciaal. DAZ heeft duizenden mensen getraind in het toepassen van slimme en leuke methodieken. Zie voor filmpjes en andere info over dit lerende vermogen: www.opnieuwgeleerdoudgedaan.nl.

Wij verzorgen veel trainingen voor professionals, maar ook voor vrijwilligers en familie. In totaal hebben 15 'standaard-trainingen' die wij regelmatig verzorgen. Rond de eerste twee boeken heeft DAZ een tweetal basiscursussen van 5 dagdelen ontwikkeld.
DAZ heeft hiervoor een netwerk van ervaren trainers ingericht. Desgewenst verzorgen wij ook (kortere en langere) dementie-trainingen op maat in zorg- en welzijninstellingen. Ook heeft DAZ ervaren coaches in dienst die 'trekkers' kunnen coachen in hun rol bij de veranderingsprocessen die modernisering van de dementiezorg met zich meebrengen. Voor meer informatie over de trainingen, klik hier.

DAZ ondersteunt zorg- en welzijnsinstellingen bij de modernisering van hun dienstverlening aan mensen met dementie en hun familie. Hiertoe verzorgt DAZ lezingen, workshops en trainingen. Ook worden visiebijeenkomsten van het (top)management ondersteund, wordt organisatieadvies gegeven en worden interne werkconferenties voor zorg- en welzijnsinstellingen verzorgd. Cultuurverandering speelt een belangrijke rol bij de modernisering van de dementiezorg. Bijvoorbeeld niet meer de nadruk leggen op wat mensen met dementie niet meer kunnen, maar juist op wat zij nog wel kunnen. Menselijke maat en communicatie zijn daarbij belangrijk, maar hulpmiddelen kunnen hierbij zeker ondersteunend zijn.
Projecten die DAZ bij zorgorganisaties begeleidt/ondersteunt zijn onder andere:
- het (deels) weer open maken van gesloten afdelingen en hele verpleeghuizen
- het aanleggen en daadwerkelijk gebruik van beweeg- en belevingstuinen 
- het verveelvoudigen van het aantal actieve familieleden
- langer thuis wonen faciliteren
- 'warme' overdracht van thuis naar intramuraal
- echt wensen van mensen centraal zetten, meer welzijn
- anders omgaan met eten en drinken
- andere inrichting van het MDO (Multi Disciplinair Overleg), samenwerking tussen disciplines
- introductie van het gebruik van tabletcomputers en andere moderne hulpmiddelen door mensen met dementie.

Een bijzonder project waarvan DAZ de landelijke uitrol coördineert, is DemenTalent. Bij DemenTalent-projecten worden mensen met dementie als vrijwilliger in de samenleving actief, op basis van hun nog functionerende talenten.  DemenTalent betekent voor velen een forse cultuuromslag, maar past uitstekend bij de wensen van mensen met dementie en hun mantelzorgers. Ook past het perfect bij het huidige overheidsbeleid, dat erop gericht is dat iedereen zo lang en goed mogelijk aan de maatschappij kan blijven meedoen. Vele nieuwe DemenTalent-projecten zijn onder begeleiding van DAZ in ontwikkeling. Soms wijkgericht, soms meer themagericht. Een indrukwekkend comité van aanbeveling beveelt DemenTalent aan. DemenTalent won als vernieuwend initiatief in 2013 een belangrijke Europese prijs. In het kader van het project ontmoetingscentra3.0 heeft Prof. Dr. Rose Marie Droes met haar team onderzoek gedaan naar DemenTalent. Op de website www.demenTalent.nl staat veel informatie en zijn vele documenten te downloaden.  

Het aantal mensen met dementie groeit de komende jaren fors. Steeds meer mensen met dementie zullen in de toekomst gewoon thuis wonen. Nu geldt dat al voor 70% van de mensen met dementie.  De rol van gemeenten wordt daarom steeds belangrijker in de dementiezorg, maar ook door wijzigingen in regelgeving. Uiteraard gaat het hierbij om de WMO, maar toch ook om diverse andere gemeentelijke beleidsterreinen, zoals sport/bewegen en wonen. Om gemeenten te ondersteunen hebben Alzheimer Nederland en DAZ samen een groot project rond quickscans dementiebeleid in gemeenten ontwikkeld. Interviews en groepsgesprekken vormen hier de kern van. De bedoeling is dat de quickscan gemeenten en lokale maatschappelijke organisaties inspireert en helpt bij verbetering van de zorg voor mensen met dementie en hun mantelzorgende familieleden. De quickscan is zo tevens een quickstart voor nieuwe activiteiten en samenwerkingsverbanden. Per gemeente wordt maatwerk geleverd, waarbij zoveel mogelijk wordt gezocht naar aansluiting bij andere al lopende projecten/thema's, zowel binnen de WMO als daarbuiten. De gemeenten waar een quickscan is uitgevoerd zijn:  Amersfoort, Zoetermeer, Olst-Wijhe, Raalte, Overbetuwe, Veenendaal, Den Haag, Delft, Zwolle, Deventer, Utrecht, Kampen, Leusden, Leidschendam-Voorburg, Beuningen, Wijchen, Renkum, Breda, Oosterhout, Lingewaard, Vught en Hilversum.  Op onze website www.dementievriendelijke-gemeente.nl staat meer informatie over onze dienstverlening aan gemeenten om stappen te zetten naar een meer dementievriendelijke ingerichte gemeentelijke samenleving. 

Er wordt rond dementie veel onderzoek gedaan. Helaas zijn de uitkomsten van die onderzoeken slechts in beperkte mate bekend bij zorgverleners en familieleden. Daarom ontwikkelde DAZ samen met het Alzheimercentrum van de VU een informatiebank dementieonderzoek.
Op inspirende en praktische zijn meer dan 150 onderzoeken ontsloten, zodat familieleden en zorgverleners daarmee aan de slag kunnen in hun dagelijkse praktijk. De informatiebank is geplaatst op de website www.moderne-dementiezorg.nl Deze site wordt beheert door DAZ en bevat ook zo'n 400 online te bekijken films over dementie, een zoekmachine naar dementiehulpmiddelen en vele links naar andere dementiesites. Ook bevat deze site een overzicht van regionale en lokale dementiewebsites. Nieuwste onderdeel is een overzicht met informatie over lopende vernieuwsprojecten in de dementiezorg.

Wonen met dementie is een ander aandachtpunt waar DAZ zich mee bezig houdt. DAZ is in een adviesrol betrokken bij diverse projecten voor nieuwbouw van zorglocaties voor mensen met dementie. Bij deze advisering gaat het zowel over ontwerp in inrichting van deze locaties, als adviezen over de manier waarop zorgverleners en familieleden het optimale resultaat kunnen boeken. 

DAZ heeft Platform31 (voorheen de SEV, Stichting Experimenten Volkshuisvesting) ondersteund bij de ontwikkeling van een groot meerjarig programma onder de titel "Thuis wonen met dementie". In opdracht van Platform31 heeft DAZ hiervoor onder andere een handreiking rond woningaanpassingen bij dementie geschreven. Woningbouwverenigingen, gemeenten en zorgorganisaties maken hier veelvuldig gebruik van. Over deze handreiking heeft DAZ onder andere vrijwillige woningadviseurs van de ouderenbonden getraind.

Bewegen is voor mensen met dementie erg belangrijk. Onder andere gaan de hersenen beter functioneren en wordt het dementeringsproces geremd. Mede daarom is DAZ projectleider van meerdere landelijke projecten om mensen met dementie meer te laten bewegen. Ook ondersteunen wij meer dan 20 zorgorganisaties om hun bewoners/cliënten meer te stimuleren tot bewegen. In de visie van DAZ is het verstandig om plezier en sociale interactie hierbij leidend te laten zijn. Diverse nieuwe beweegprojecten zijn in voorbereiding.
DAZ werkt rond bewegen intensief samen met het Kenniscentrum Sport, de VU (met name Erik Scherder) en Olga Commandeur. 
Vernieuwende apparaten kunnen mensen met dementie verleiden om te bewegen. DAZ is zowel betrokken bij de inhoudelijke doorontwikkeling van dergelijke apparaten, als bij de opzet van nieuwe projecten om te zorgen dat in de zorg meer ervaring wordt opgedaan met dergelijke apparaten.  

Om een A4'tje te downloaden over onze visie en activiteiten rond 'het lerend vermogen van mensen met dementie', klik hier.