Anders bewegende ouderen
In het buitenland is het al redelijk geaccepteerd; ouderen die op speeltoestellen beweegoefeningen doen en daardoor meer beweging en zelfstandigheid krijgen. In Nederland zijn de eerste pilotprojecten ook al afgerond, met ook hier veelbelovende resultaten, zoals:
- betere conditie, minder valincidenten, meer zelfredzaamheid
- veel gezelligheid, plezier en sociale contacten
- leuke ontmoetingen van verschillende generaties

Buitenlicht is heel bepalend voor de stemmingen/geestesgesteldheid (zie ook de pagina over licht elders op deze website). Spelenderwijs bewegen kan een hulpmiddel zijn om ouderen vaker buiten te laten komen. Groepsgewijze bewegen heeft als groot voordeel dat gezelligheid een belangrijke succesfactor wordt. Uit steeds meer onderzoeken blijkt dat bewegen voor dementerenden nog extra voordelen heeft; het remt het verslechteringsproces.

Samen bewegen past goed bij de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO), waarin participatie van iedereen centraal staat. Voor gemeenten volop reden om te zorgen voor speeltoestellen in wijkspeeltuinen die ook voor ouderen geschikt zijn en waarop onder begeleiding oefeningen kunnen worden gedaan. Een slimme keuze voor toestellen, alsmede slimme communicatie zijn sleutels voor succes. Helaas zijn er in Nederland ook veel beweegtuinen, die maar in beperkte mate gebrukt worden. DAZ ondersteunt gemeenten en zorg- en welzijnsorganisaties om van beweegtuinen een succes te maken.

En is het niet leuk als zorginstellingen speeltoestellen in hun naaste omgeving neerzetten, voor hun eigen bewoners maar ook voor omwonende senioren en kinderen? DAZ heeft van 2009-2011 een project geleid waarbij multifunctionele beweegtoestellen naast zorginstellingen zijn neergezet met een meerledig doel: stimuleren dat bewoners collectief meer gezellgheid en beweging hebben, stimuleren dat senioren uit de omliggende wijk collectief komen bewegen, stimuleren dat kleinkinderen makkelijker bij opa en oma in de zorginstelling op visite komen en ertoe bijdragen dat de zorginstelling meer vrijwilligers krijgt. Al deze verwachtingen zijn op de meeste pleken waargemaakt. Inmiddels staan er tientallen van dergelijke toestellen bij zorginstellingen. Het evaluatierapport van dit project is hier te downloaden.

Het NISB (Nederlands Instituut Sport en Bewegen) heeft aan de hand van onderzoek door het Nivel en TNO, het werken met de hiervoor omschreven toestellen als succesvolle interventie in het kader van het Nationaal Actieplan Sport en Bewegen (NASB) erkend. Om een document met het volledige interventieprogramma te starten, klik hier (780 Kb).

Naast traditionele speeltoestellen, zien wij ook veel mogelijkheden van meer interactieve toestellen in combinatie met bewegen door senioren en mensen met een zorgvraag, zowel binnen als buiten. Voor buiten zijn er al speeltoestellen met bijvoorbeeld geluid. Ook beeldschermen zijn buiten toepasbaar. DAZ bereidt ook met de hiernaast afgebeelde geluidsboog (de Sona) inmiddels een eerste project voor. Ook van deze boog is het de bedoeling dat er binnenkort een tiental naast verpleeg- en verzorgingshuizen worden neergezet. Belangstelling om mee te doen, vraag bij DAZ het conceptprojectplan op.

Binnen zorginstellingen wordt bijvoorbeeld steeds vaker gebruik gemaakt van spelcomputers die uitdagen tot bewegen. Dit sluit goed aan bij de introductie van meer gaming-achtige activiteiten in de zorg. Ook senioren blijken dit leuk te vinden en hiermee uit de voeten te kunnen.
Zo verzorgt DAZ op dit moment de projectleiding om op 16 plekken in Nederland interactieve SilverFit-toestellen in te zetten, speciaal  voor mensen met dementie. Hiertoe staan deze toestellen in huiskamers en dagopvanglocaties. Ook wordt de software doorontwikkeld om die nog beter geschikt te maken voor mensen met dementie en een koppeling te leggen met reminiscentie.

Wilt u aan de gang met meer bewegen door spelen in uw gemeente/zorginstelling, dan kan DAZ helpen hier experimenten/pilots mee op te zetten.

Om een reportage van de BBC te bekijken over ouderen in een indoor-speeltuin in Finland, klik hier (10 Mb).

Voor het lezen een achtergrond-artikel van Ruud Dirkse van DAZ in het vakblad 'zorginstellingen' over spelenderwijs bewegende ouderen, klik hier (478 kb).

Op de DAZ-website www.moderne-dementiezorg.nl staan een twintigtal korte films over voorbeelden van beweegprojecten voor mensen met dementie.

Voor het lezen van een column in het WMO-magazine over spelenderwijs bewegende senioren, klik hier (41 kb).

Voor het bekijken van een reportage van omroep Flevoland over dementerende ouderen die spelen met de Nintendo Wii, klik hier.

Voor het lezen van een artikel over de plaatsing van dergelijke complete beweegtoestellen bij zorginstellingen uit het blad Zorg & Zeggenschap, klik hier.

Voor een overzicht met nog meer artikelen in media over spelenderwijs bewegende senioren, klik hier.